Đề nghị chế tài với nghệ sỹ quảng cáo "thổi phồng" công dụng thực phẩm chức năng
Thời gian qua, nhiều nghệ sỹ Việt đã tận dụng sự nổi tiếng và mạng xã hội như Facebook có hàng trăm nghìn, thậm chí hàng triệu lượt người theo dõi để quảng cáo. Nhiều trường hợp trong số họ bị chỉ trích vì quảng cáo tiền ảo hoặc sản phẩm kém chất lượng. Thậm chí, giới nghệ sỹ lẫn KOLs từng rộ vụ dụ fan "bói tử vi" nhưng thực chất quảng cáo bán đồ phong thủy.
Giữa năm 2021, dư luận xôn xao về thông tin nghệ sỹ hải nổi tiếng V.D livestream quảng cáo cho một sản phẩm được cho là là "tiêu tan u xơ, u nang" nhưng lại sử dụng bệnh án giả hoặc một nữ diễn viên trong phim "Quỳnh Búp bê" rất miệt mài livestream quảng cáo cho nhiều sản phẩm đủ các thể loại khác nhau, từ kem dưỡng da tay, kem trộn, thuốc phòng chống xơ vữa động mạch… với những công dụng được thổi phồng.
Liên quan tới lời quảng cáo mà nhiều người "hiểu nhầm là thuốc chữa bệnh thay vì chỉ là thực phẩm chức năng", năm 2021, NSND H.V từng phải viết trên trang cá nhân thư xin lỗi khán giả và thừa nhận đã thiếu sót trong việc kiểm tra độ tin cậy của sản phẩm khi quảng cáo.
Cùng với đó, nhiều nghệ sĩ cũng gửi lời xin lỗi tới người hâm mộ sau khi đăng video trên trang cá nhân đề cập nhiều tác dụng của một sản phẩm hỗ trợ điều trị tận gốc các tế bào ung thư; giúp tập trung điều trị vết loét, khỏe cho dạ dày và điều trị tốt gấp hơn 70 lần so với curcumin bình thường. Nghệ sỹ này thừa nhận đã thiếu tiết chế khi giới thiệu sản phẩm điều trị tốt gấp hơn 70 lần so với curcumin bình thường. Dư luận đặt câu hỏi: Vậy quyền lợi của người dân, người tiêu dùng có được bảo vệ trước "rừng" thông tin quảng cáo sai sự thật?
Tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV, phiên thảo luận về dự thảo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (sửa đổi) diễn ra mới đây, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) đoàn Hà Nội, ông Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho biết: Cơ chế bảo vệ người tiêu dùng thời gian qua còn quá phức tạp, không tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng nên nhiều người có tâm lý ngại đi “đòi” quyền lợi; các chế tài xử phạt đối với các cá nhân vi phạm chưa đủ sức răn đe.
“Chính nhận thức, cơ chế bảo vệ, xử lý làm gương chưa làm tốt nên chỉ làm hại cho người tiêu dùng. Như lĩnh vực văn hóa, tôi thấy văn nghệ sỹ ‘yếu đuối’ lắm! ai cũng bị bệnh cả, đi quảng cáo bán thuốc suốt ngày, đau lưng, đau gối, đau đầu, cả yếu sinh lý nữa. Họ là nhân vật nổi tiếng, ảnh hưởng nên dễ chi phối nhận thức hành vi của người tiêu dùng nên cần phải chấn chỉnh”, ĐBQH Bùi Hoài Sơn nêu vấn đề và lưu ý, các quy định của dự thảo Luật cần quan tâm đến việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhất là trong môi trường số, kinh tế số.
Góp ý về Quy định “xử lý vi phạm pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng” được quy định tại Điều 18 của dự thảo Luật, ĐBQH Đỗ Huy Khánh (Đồng Nai) dẫn chứng: “Vừa rồi, xuất hiện rất nhiều quảng cáo thực phẩm chức năng, thuốc chữa bách bệnh do các nghệ sỹ nổi tiếng quảng cáo, bán hàng trên mạng rùm beng. Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng điều tra, các sản phẩm này không có chức năng như vậy và nghệ sỹ bị ảnh hưởng uy tín chỉ xin lỗi là xong”.
Vì vậy, ĐBQH Đỗ Huy Khánh đề xuất: Cần xử lý những nghệ sỹ vi phạm để không tái diễn; đồng thời cần xem xét lại các công ty, doanh nghiệp quảng cáo sai sự thật.
Xử lý quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng kém chất lượng trên không gian mạng
Tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với lĩnh vực thông tin và truyền thông, nhiều đại biểu Quốc hội cũng đã bày tỏ quan tâm đến vấn đề quảng cáo thuốc, thực phẩm chức năng kém chất lượng tràn lan trên không gian mạng, gây ảnh hưởng lớn đến lợi ích người tiêu dùng.
Chia sẻ những khó khăn thuộc về trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông khi triển khai chuyển đổi số và xã hội số, đại biểu Huỳnh Thị Phúc – Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phản ánh vấn đề các quảng cáo về thực phẩm chức năng chạy trên các nền tảng số, có những nội dung, hình ảnh không phù hợp lứa tuổi, thuần phong mỹ tục, xuất hiện thường xuyên trên các trang thông tin điện tử, thậm chí trên chính các báo điện tử, đài phát thanh, truyền hình.
Cho rằng công tác kiểm soát, quản lý của Bộ Thông tin và Truyền thông đối với vấn đề này còn lơi lỏng, chưa chặt chẽ, đại biểu đề nghị Bộ trưởng làm rõ trách nhiệm đồng thời đưa ra giải pháp cụ thể cho vấn đề này.
Quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội cho rằng, có những hàng hóa khó đánh giá chất lượng như thuốc, hàng tiêu dùng bị ngâm tẩm hóa chất, cần phải có chuyên môn và máy móc hiện đại mới phát hiện được. Đại biểu đề nghị cần có quy định của phá luật để lường trước và giải quyết khó khăn vướng mắc, bảo vệ tốt quyền lợi của người tiêu dùng trong những trường hợp này.
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan- Đoàn ĐBQH Tp.Hồ Chí Minh cho biết, trên không gian mạng, việc quảng cáo thuốc giả, thực phẩm chức năng kém chất lượng trở nên tinh vi đến nỗi một số bệnh viện đã đấu thầu mua thuốc cũng là nạn nhân, vì những loại thuốc này đã được cấp phép, chứng nhận. Từ kinh nghiệm quản lý vệ sinh an toàn thực phẩm, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan cho rằng, vấn đề hóc búa nhất liên quan đến bán hàng online, kiểm soát các cửa hàng "ảo" trên mạng, đặc biệt với thực phẩm.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Quang Huân, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương cho rằng, việc lấy hình ảnh của người có ảnh hưởng, người nổi tiếng để ghép với sản phẩm quảng cáo, trong khi không mua, không dùng, không biết rõ chất lượng sản phẩm thế nào cần phải bị xử lý mạnh. Bởi sử dụng hình ảnh của họ mà không được phép để quảng cáo sản phẩm có thể làm oan người có ảnh hưởng. Thông thường, tâm lý người tiêu dùng tưởng người nổi tiếng đã quảng cáo là sản phẩm phải tốt thật nên tin tưởng mua và vô tình ‘tiền mất tật mang”.
Phản ánh vấn đề này, đại biểu Nguyễn Anh Trí, Đoàn ĐBQH Tp.Hà Nội cũng cho biết, hiện nay trên không gian mạng có nhiều quảng cáo nói quá sự thật, lạm dụng thuật ngữ chuyên môn để thu hút khách hàng, hứa hẹn về những tác dụng thần kỳ, chẳng hạn như dịch vụ làm đẹp bằng tế bào gốc, với giá cả lên tới hàng trăm triệu đồng. Theo đại biểu, việc làm đẹp, trẻ hóa làn da bằng tế bào gốc còn rất mơ hồ nhưng nhiều nơi đã đưa vào áp dụng. Vì vậy, cần có biện pháp rõ ràng, thực chất để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Sẽ thanh tra quảng cáo trên Facebook, TikTok
Trong phiên chất vấn trước Quốc diễn ra mới đây, trả lời câu hỏi của đại biểu về kiểm soát việc bán hàng, chất lượng hàng hóa trên không gian mạng, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng thừa nhận vấn đề chủ yếu hiện nay là trên các nền tảng xuyên biên giới xuất hiện nhiều quảng cáo sai sự thật, nhất là trên Facebook, YouTube…
Bộ trưởng cũng cho biết, thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ thanh tra các nền tảng xuyên biên giới về vấn đề quảng cáo bởi hiện nay đã hoàn thiện quy định pháp luật. Với những thông tin quảng cáo sai sự thật, nhất là quảng cáo thực phẩm chức năng, ông Hùng nhấn mạnh thuộc quản lý của các bộ chuyên ngành nên cần xem xét quảng cáo đã đúng pháp luật chưa.
“Các bộ, ngành, địa phương cần vào cuộc thẩm tra, đánh giá lĩnh vực và địa bàn của mình. Bộ Thông tin và Truyền thông có thể rà quét, phát hiện nhưng việc đánh giá cần các cơ quan chuyên ngành”, ông Hùng nói và đề nghị các bộ ngành, địa phương cần chung tay vào cuộc để xử lý quảng cáo sai sự thật trên các nền tảng xuyên biên giới.
