Tầm quan trọng của chế độ ăn với người bị nhiễm vi khuẩn HP
GS.TS. Đào Văn Long - nguyên trưởng khoa Tiêu hoá, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nguyên nhân gây viêm loét dạ dày mạn tính là do vi khuẩn Helicobacter Pylori (vi khuẩn HP), đây là nguyên nhân hàng đầu gây ra viêm dạ dày và các biến chứng loét dạ dày tá tràng, ung thư dạ dày.
GS. Long cho biết, vi khuẩn này lây qua đường miệng - miệng, nghĩa là bị nhiễm khi ăn uống, sinh hoạt cùng với người nhiễm vi khuẩn HP. Ngoài ra, vi khuẩn theo đường môi trường do vệ sinh ăn uống kém, ô nhiễm môi trường, nguồn nước nhiễm bẩn. GS. Long cho biết thêm, nếu có triệu chứng đau bụng, ợ hơi, ợ chua, đau vùng thượng vị … thì cần phải điều trị.
Mặc dù thuốc là phương pháp điều trị chính cho bệnh nhiễm trùng nhưng việc điều chỉnh chế độ ăn uống sẽ góp phần ngăn ngừa bệnh tái phát.
Việc kiểm soát vết loét dạ dày bằng cách nên tránh các thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm hoặc kích ứng thêm niêm mạc dạ dày như thức ăn mặn và béo, thịt chế biến sẵn, đồ uống có cồn, cà phê, thức ăn cay. Đồng thời tăng cường chọn những thực phẩm thúc đẩy quá trình lành vết loét dạ dày, chẳng hạn như những thực phẩm có chứa men vi sinh và prebiotic.
Mặc dù thực phẩm không gây ra hoặc điều trị vết loét nhưng một số loại làm cho cơn đau của bạn trở nên tồi tệ hơn, trong khi một số khác có thể giúp ích cho bạn lành nhanh hơn.
Do đó, ăn gì và tránh ăn gì rất quan trọng trong việc giúp bệnh mau khỏi, ngăn ngừa tình trạng kích ứng niêm mạc dạ dày. Chế độ ăn uống của chúng ta nên chứa nhiều chất có hoạt tính kháng khuẩn mạnh chống lại vi khuẩn HP. Các can thiệp về chế độ ăn uống có thể làm giảm sự xâm nhập của HP và dẫn đến giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm dạ dày, do đó có khả năng làm giảm nguy cơ phát triển ung thư biểu mô tuyến dạ dày.
Một số dưỡng chất cần thiết với người bị nhiễm vi khuẩn HP
Một số thực phẩm được khuyến khích sử dụng để thúc đẩy quá trình chữa lành đường ruột bao gồm men vi sinh như rau lên men, sữa chua, kombucha, cá hồi, rau xanh, chuối, nước hầm xương, dứa, kiwi, bông cải xanh và trà xanh… Để có kết quả tốt nhất, hãy hỏi ý kiến của bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng một kế hoạch ăn kiêng phù hợp giúp giảm bớt tình trạng nhiễm vi khuẩn HP.
Uống nước từ nguồn sạch
Bạn cần đảm bảo uống ít nhất tám ly nước mỗi ngày. Thói quen này cần thiết cho sức khỏe tổng thể và trong trường hợp bạn bị loét dạ dày tá tràng, nó sẽ giúp giảm kích ứng do nhiễm trùng gây ra.
Theo một nghiên cứu, nước giúp trung hòa dịch dạ dày bằng cách tăng độ pH. Nó có tác dụng tương tự như thuốc kháng acid. Với người có bệnh lý, nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng về lượng nước lý tưởng hàng ngày phù hợp với tình trạng của mình.
Bên cạnh việc nên uống bao nhiêu nước, hãy đảm bảo nguồn nước sạch và an toàn. Nếu không, nó có nguy cơ làm vết loét trầm trọng hơn vì vi khuẩn HP có thể đến từ nước bọt, dụng cụ bẩn, nước bị ô nhiễm.
Thực phẩm giàu chất xơ
Táo, lê, bột yến mạch và các thực phẩm giàu chất xơ khác rất tốt cho vết loét. Chất xơ có thể làm giảm lượng acid trong dạ dày đồng thời làm giảm chứng đầy hơi và đau đớn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng chế độ ăn giàu chất xơ có thể giúp ngăn ngừa loét.
Ưu tiên các thực phẩm giàu men vi sinh
Một số chủng probiotic nhất định thể hiện hoạt tính kháng khuẩn do khả năng điều chỉnh phản ứng miễn dịch của vật chủ, tiết ra các chất kháng khuẩn như acid lactic và làm rối loạn cơ chế bám dính của vi khuẩn.
Prebiotic là chất xơ chuyên dụng thúc đẩy sự phát triển của vi khuẩn tốt trong ruột còn probiotic đề cập đến vi khuẩn và nấm men khỏe mạnh sống trong cơ thể. Chúng đảm bảo quá trình tiêu hóa thích hợp, cải thiện khả năng miễn dịch chống lại nhiễm trùng.
Ngoài kháng sinh, thực phẩm giàu men vi sinh còn giúp loại bỏ vi khuẩn HP. Những vi khuẩn tốt này cân bằng quần thể vi sinh vật trong ruột, loại bỏ nhiễm trùng và giảm tác động viêm nhiễm cũng như sự phát triển tổn thương ở niêm mạc dạ dày. Chúng có thể giúp chữa lành vết loét bằng cách chống lại nhiễm trùng HP hoặc giúp các phương pháp điều trị có hiệu quả tốt hơn.
Để cải thiện môi trường vi khuẩn trong ruột và thúc đẩy quá trình lành vết thương ở vùng niêm mạc dạ dày, hãy cân nhắc bổ sung các thực phẩm sau vào chế độ ăn uống:
- Sữa chua
- Kombucha
- Kefir
- Kim chi
- Dưa cải bắp
- Tempeh
- Tương miso
Những thực phẩm này có chứa men vi sinh nhắm vào vi khuẩn HP giúp cải thiện khả năng chữa lành vết loét dạ dày, đặc biệt là Lactobacillus và Bifidobacteria.
Người bị nhiễm vi khuẩn HP nên chọn những thực phẩm, đồ uống không làm vết loét nặng hơn mà còn thúc đẩy quá trình lành vết thương và hồi phục, ví dụ như trà xanh, nước ép bắp cải.
Trà xanh
Đồ uống này có đặc tính và chất chống oxy hóa giúp làm giảm các triệu chứng viêm dạ dày, loét dạ dày. Nó cũng có khả năng giúp tiêu diệt vi khuẩn Helicobacter. Điều này, cùng với những lợi ích sức khỏe khác khiến trà xanh trở thành một trong số đồ uống lành mạnh nhất.
Nước ép bắp cải
Trong y học cổ truyền, nước ép dưa cải bắp được coi là bài thuốc chữa bệnh loét dạ dày hiệu quả từ nhiều thế kỷ nay. Các loại rau cải (súp lơ, cải Thụy Điển, bắp cải, cải dầu, củ cải) có chứa các chất gọi là isothiocyanates. Các chất được đề cập ở trên thể hiện hoạt động chống ung thư, chẳng hạn như: cảm ứng apoptosis, ức chế tăng sinh tế bào và điều chỉnh các tế bào gan liên quan đến chuyển hóa chất gây ung thư.
Trong một thử nghiệm tiền cứu bao gồm khoảng 18.000 bệnh nhân Trung Quốc, mối liên quan giữa nguy cơ xuất hiện khối u ác tính, ung thư dạ dày và nồng độ chất chuyển hóa isothiocyanate trong nước tiểu đã được đánh giá. Trong quá trình quan sát kéo dài 16 năm liên quan đến một nhóm bệnh nhân có hàm lượng chất chuyển hóa isothiocyanates trong nước tiểu cao, nguy cơ xuất hiện ung thư dạ dày thấp hơn. Các tác giả tin rằng tác dụng bảo vệ của isothiocyanates có thể là do hoạt động diệt khuẩn của chúng chống lại vi khuẩn HP.
Dầu và acid béo
Năm 1994, Thompson và cộng sự đã chứng minh rằng các acid béo không bão hòa đa, omega-3, omega-6 ức chế sự phát triển trong ống nghiệm của vi khuẩn HP. Hơn nữa, dầu có nguồn gốc thực vật chứa nhiều polyphenol có hoạt tính kìm khuẩn chống lại vi khuẩn HP. Trong điều kiện phòng thí nghiệm, các sản phẩm thực phẩm sau đây có hoạt tính kìm khuẩn chống lại Hp như: dầu hạt lý chua đen, dầu cá, hạt cà rốt hoặc dầu hạt bưởi.
Trong một số thử nghiệm đã chứng minh hoạt tính kìm khuẩn của dầu ô liu và lượng acid béo không bão hòa đa làm giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm teo dạ dày.
Ăn nhiều bông cải xanh, cải Brussels
Bông cải xanh, cải Brussels và các loại rau họ cải khác là nguồn cung cấp prebiotic tuyệt vời giúp thúc đẩy vi khuẩn khỏe mạnh. Kết quả là nó giúp chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn gây bệnh hoặc gây bệnh như vi khuẩn HP.
Ngoài ra, một nghiên cứu xác nhận rằng mầm bông cải xanh có thể giúp loại bỏ vi khuẩn Helicobacter, cho thấy chúng có đặc tính kháng khuẩn đối kháng với tác nhân gây loét dạ dày.
Khoai lang
Khoai lang chứa nhiều vitamin A và có bằng chứng cho thấy chất dinh dưỡng này giúp thu nhỏ vết loét dạ dày và cũng có thể đóng vai trò ngăn ngừa. Các loại thực phẩm khác có chứa nhiều vitamin A bao gồm rau bina, cà rốt, dưa đỏ, gan bò...
Mật ong
Hoạt động kháng khuẩn của mật ong là do độ thẩm thấu cao, độ pH và hàm lượng hydro peroxide thấp. Một số loại mật ong, chẳng hạn như mật ong cây sồi hay mật ong manuka có hoạt tính kìm khuẩn mạnh mẽ trong ống nghiệm chống lại H. pylori và ức chế hoạt động urease. Trong nghiên cứu đánh giá thói quen dinh dưỡng của 150 bệnh nhân mắc chứng khó tiêu, uống mật ong ít nhất một lần một tuần có liên quan đến tỷ lệ nhiễm vi khuẩn HP thấp hơn đáng kể.
Vitamin nào tốt cho người bị nhiễm vi khuẩn HP?
Vitamin C: Hay acid ascorbic là loại vitamin chính có thể giúp điều trị loét dạ dày. Theo một đánh giá năm 2018, nhiễm vi khuẩn HP có liên quan đến tình trạng thiếu vitamin C. Trên hết, nó còn giúp tăng cường hệ thống miễn dịch bằng cách thúc đẩy sự di chuyển của các tế bào bạch cầu đến vị trí nhiễm trùng.
Ớt chuông đỏ giàu vitamin C đóng vai trò quan trọng trong việc chữa lành vết thương. Những người không ăn đủ cũng dễ bị loét hơn. Chất dinh dưỡng này còn có nhiều trong trái cây họ cam quýt, dâu tây, kiwi và bông cải xanh.
Vitamin B12: Ngoài vitamin C, những người bị loét dạ dày cũng nên tăng cường bổ sung nguồn vitamin B12 tự nhiên. Thiếu vitamin B12 có thể do nhiễm trùng và dễ dẫn đến sự phát triển của bệnh viêm loét dạ dày.
Một số thực phẩm nên tránh khi bị nhiễm vi khuẩn HP
Tránh thực phẩm mặn và béo
Một chế độ ăn giàu thực phẩm giàu natri và chất béo không chỉ làm tăng nguy cơ loét dạ dày tá tràng mà còn khiến tình trạng trở nên trầm trọng hơn khi nhiễm trùng xảy ra. Ví dụ, chế độ ăn nhiều muối sẽ kích hoạt hoạt động của gene khiến vi khuẩn H. pylori hoạt động mạnh hơn trong dạ dày, gây viêm rồi lan rộng các tổn thương dạ dày.
Nếu chế độ ăn uống giàu chất béo, đặc biệt là từ những nguồn không lành mạnh có nhiều khả năng thay đổi môi trường trong dạ dày, khiến nó trở thành nơi lý tưởng cho vi khuẩn phát triển, đặc biệt là Helicobacter.
Hãy tránh những thực phẩm sau:
- Đồ chiên rán
- Đồ ăn đông lạnh
- Các sản phẩm sữa nguyên chất
- Thịt đã xử lý
- Muối hạt
- Đồ hộp
- Hạn chế uống rượu và cà phê
- Hạn chế uống sữa để dạ dày giảm tiết ra nhiều acid hơn.
Thực phẩm béo mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa, điều này có thể dẫn đến đau bụng và đầy hơi. Nếu chúng khiến dạ dày cảm thấy tồi tệ hơn, hãy tạm dừng những thực phẩm này.
Tránh rượu và caffeine
Uống rượu thường xuyên với số lượng lớn sẽ gây kích ứng niêm mạc dạ dày khỏe mạnh, chưa nói đến gây loét. Nó dẫn đến tình trạng viêm các mô và làm trầm trọng thêm tình trạng kích ứng. Nếu bạn dễ bị loét hoặc đang bị loét, tốt nhất nên hạn chế uống rượu hoặc tránh hoàn toàn. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng rượu gây kích ứng và thậm chí có thể làm hỏng đường tiêu hóa, khiến vết loét tồi tệ hơn.
Mặt khác, cà phê thúc đẩy sản xuất acid dạ dày. Do đó, cà phê và các đồ uống chứa caffein khác có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nếu bạn đã bị loét dạ dày, viêm dạ dày hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
Theo Sức khỏe đời sống
