Theo các nhà nghiên cứu, trên toàn cầu, tỉ lệ béo phì đã tăng gấp 3 lần kể từ thập niên 1970, với khoảng 1 tỉ người dự kiến sẽ bị béo phì vào năm 2030. Béo phì có liên quan chặt chẽ với huyết áp cao, tiểu đường, bệnh tim và các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.
Theo các nhà khoa học, có nhiều yếu tố gây béo phì, bao gồm di truyền, căng thẳng, virus và những thay đổi trong thói quen ngủ. Gần đây xuất hiện một quan điểm đáng chú ý: chính môi trường sống của chúng ta gây ra bệnh béo phì, và nội dung này đã bị bỏ qua trong nhiều nghiên cứu trước đây.
Theo đó, sự hiện diện tràn lan của các chất hóa học ngay cả ở liều lượng rất thấp cũng có thể làm rối loạn hoạt động bình thường của quá trình trao đổi chất ở người, rối loạn cơ thể và khả năng điều chỉnh lượng năng lượng nạp vào và tiêu thụ. Một số hóa chất này, được gọi là "obesogens", trực tiếp thúc đẩy sản xuất các loại tế bào mô mỡ cụ thể có liên quan đến bệnh béo phì.
Thật không may, những hóa chất này xuất hiện nhiều trong sản phẩm cơ bản nhất của cuộc sống hiện đại, bao gồm bao bì nhựa, quần áo và đồ nội thất, mỹ phẩm, phụ gia thực phẩm, thuốc diệt cỏ và thuốc trừ sâu.
Hóa chất có trong đồ nhựa, bao bì có thể gây béo phì. Ảnh: Adobe Stock
Ông Bruce Blumberg, một chuyên gia về bệnh béo phì và các hóa chất gây rối loạn nội tiết từ Đại học California - Irvine (Mỹ), cho biết hợp chất obesogens dẫn đến béo phì lại rất khó phát hiện.
Điều đáng nói, hậu quả của việc tiếp xúc với hóa chất có thể không xuất hiện trong suốt cuộc đời của một sinh vật bị phơi nhiễm, mà có thể được truyền lại cho con cháu, thậm chí vài thế hệ sau.
Một ví dụ điển hình là Tributyltin (TBT), một hóa chất được sử dụng trong chất bảo quản gỗ và những thứ khác. Trong các thí nghiệm cho chuột tiếp xúc với mức TBT thấp và an toàn, ông Blumberg và các đồng nghiệp nhận thấy sự tích tụ chất béo tăng lên đáng kể trong 3 thế hệ chuột tiếp theo.
TBT và các obesogens khác gây ra những tác động như vậy bằng cách can thiệp trực tiếp vào quá trình sinh hóa bình thường của hệ thống nội tiết, điều chỉnh việc lưu trữ và sử dụng năng lượng, cũng như hành vi ăn uống của con người. Gần 1.000 obesogens với những tác dụng đó đã được tìm thấy trong các nghiên cứu trên động vật hoặc con người.
Chúng bao gồm Bisphenol A - một hóa chất được sử dụng rộng rãi trong nhựa; Phthalates - chất làm dẻo được sử dụng trong sơn, y học và mỹ phẩm; Paraben - được dùng làm chất bảo quản trong thực phẩm, các sản phẩm giấy, và các hóa chất được gọi là organotins - được dùng làm thuốc diệt nấm.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy có các obesogens khác bao gồm thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ trong nước tiểu của hầu hết người Mỹ bị béo phì. Các nghiên cứu đã phát hiện cuộc khủng hoảng béo phì cũng đang ảnh hưởng đến mèo, chó và các động vật khác sống gần gũi với con người.
Đại dịch béo phì có thể sẽ diễn tiến tồi tệ hơn, trừ khi chúng ta có thể tìm cách loại bỏ những hóa chất đó ra khỏi môi trường, hoặc xác định những chất có vấn đề nhất và giảm đáng kể sự tiếp xúc của con người với chúng.
Trên thế giới, đặc biệt là trong khu vực Đông Nam Á, tỷ lệ béo phì đang tăng rất mạnh. Việt Nam đang là quốc gia dẫn đầu tốc độ về tỉ lệ người béo phì thừa cân trong những năm trở lại đây. Điều này gây ra nhiều nguy hại.
Béo phì có thể làm giảm hệ miễn dịch của cơ thể, bởi béo phì luôn làm cho cơ thể trong tình trạng viêm kinh niên. Béo phì còn có thể mắc bệnh về xương khớp, loãng xương, đau nhức triền miên do trọng lượng cơ thể gây áp lực lên xương khớp. Khớp gối, cột sống tổn thương sớm nhất. Người thừa cân béo phì dễ mắc bệnh gout.
Nguy hiểm hơn, người béo phì thường đi kèm với cholesterol cao, gây xơ hóa lòng mạch máu, dẫn đến tăng huyết áp, đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Ở người béo phì tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi nuôi cơ thể và lâu dài gây quá tải cho tim do đó ở người béo phì dễ mắc các bệnh về tim mạch. Bệnh béo phì còn có liên quan mật thiết với bệnh tiểu đường tuýp 2 do gây đề kháng insulin...
Theo Vietq.vn
