Mới đây, Phòng Cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh An Giang liên tiếp bắt giữ 2 vụ vận chuyển thuốc lá ngoại nhập lậu được các đối tượng nguỵ trang là người đi giao hàng và mua bán rau.
Cụ thể, qua công tác nắm địa bàn, Tổ công tác của Trạm Cảnh sát đường thuỷ Vàm Nao (thuộc Phòng Cảnh sát đường thuỷ - Công an tỉnh An Giang) tiến hành kiểm tra bến đò Chợ Thủ, thuộc thuỷ phận xã Long Điền A, huyện Chợ Mới, phát hiện trên đò khách lưu thông từ Đồng Tháp qua An Giang có 1 xe mô tô không biển kiểm soát chở 1.490 bao thuốc lá ngoại nhập lậu được nguỵ trang là người đi giao hàng.
Tiếp theo, tại khu vực bến đò Hoà An, xã Hoà An, huyện Chợ Mới, Tổ công tác thuộc Thuỷ đội, Phòng Cảnh sát đường thuỷ phát hiện, tạm giữ 1 xe mô tô chở 2 giỏ xách bên trong có chứa 590 bao thuốc lá ngoại nhập lậu, nguỵ trang là người đi bán rau. Tại thời điểm kiểm tra, không ai đến thừa nhận là chủ sở hữu phương tiện và số thuốc lá lậu trên. Tổ công tác lập biên bản tạm giữ phương tiện cùng tang vật để tiếp tục xác minh, xử lý theo thẩm quyền.
Thuốc lá nhập lậu được vận chuyển tinh vi.
Hiện nay, hầu hết các loại thuốc lá nhập lậu vào Việt Nam đều có chất coumarin giúp tăng vị đậm và mùi thơm trong điếu thuốc. Coumarin thuộc nhóm hóa chất nguy hiểm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và nằm trong danh mục chất cấm sử dụng trong thực phẩm của Bộ Y tế.
Cơ quan Thực phẩm & Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cũng cấm sử dụng coumarin trong thực phẩm. Chất coumarin hiện đang được sử dụng nhiều để tẩm vào sợi thuốc trong bao thuốc lá lậu. Đã có nghiên cứu trên loài chuột cho thấy cumarin gây ngộ độc gan, phổi và hình thành những khối u gây ung thư. Nhiều quốc gia trên thế giới và Việt Nam đã cấm dùng coumarin trong công nghệ sản xuất thuốc lá vì có nhiều khả năng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người. Coumarin cũng được tìm thấy trong nhiều loại thuốc diệt chuột đang được sử dụng hiện nay.
Theo khảo sát của Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam, khi tiến hành phân tích một số mẫu thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá Jet và Hero, Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá đã kết luận hàm lượng chất gây hại, gây nghiện là tar và nicotin trong thuốc lá lậu cao hơn 1,5 lần so với tiêu chuẩn của Bộ Y tế. Các mẫu thuốc lá này cũng có độ ẩm cao hơn so với độ ẩm thuốc lá điếu sản xuất trong nước, dễ phát sinh nấm men, nấm mốc, ảnh hưởng sức khoẻ người sử dụng.
Hàm lượng hóa chất trong hai loại thuốc lá Jet & Hero cao bất thường, đặc biệt trong cả hai loại thuốc lá này đều chứa hàm lượng coumarin rất cao. Ông Nguyễn Đình Trường – Viện trưởng Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá Việt Nam cho biết: Theo báo cáo khảo sát của Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá, thuốc lá lậu có chứa một chất (thuộc nhóm coumarin) là: 7-Hydroxy-6-methoxy-2H-1-benzopyran-2-one và một số chất độc hại khác trong sợi và khói thuốc. Điều đó cho thấy, những người hút thuốc lá lậu đang tiếp xúc với hàm lượng hóa chất độc hại cao gấp nhiều lần mức thông thường, gây nguy hại nghiêm trọng đến sức khỏe.
Theo thạc sĩ – bác sĩ Mai Bá Tiến Dũng – Phó Chủ tịch Hội Y học giới tính Việt Nam: “Coumarin dễ gây ngộ độc gan, phổi, hình thành những khối u, dễ dẫn đến bệnh ung thư và các bệnh nan y khác. Trong khi đó, cadimi được chứng minh có ảnh hưởng đến việc giảm số lượng và khả năng vận động của tinh trùng trong nam giới. Do vậy, nếu cơ thể phải chịu hấp thu lượng coumarin và cadimi thường xuyên sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nói chung, đặc biệt là sức khỏe sinh sản nói riêng, ở nam giới”.
Bên cạnh tác hại nghiêm trọng lên sức khỏe người tiêu dùng, thuốc lá lậu còn là vấn đề thách thức đối với cơ quan chức năng trong công tác quản lý kinh tế, an ninh chính trị xã hội. Không chỉ gây thiệt hại cho nền kinh tế do thất thu ngân sách hàng ngàn tỉ đồng, nạn buôn bán, vận chuyển thuốc lá lậu đe dọa đến trật an toàn xã hội, nhất là khu vực biên giới, các địa bàn có điểm nóng về buôn lậu nói chung và buôn lậu thuốc lá nói riêng.
Để tăng cường chế tài với hoạt động buôn bán, vận chuyển, tàng trữ thuốc lá lậu, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 98/2020/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Theo đó, người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng dưới 50 bao, sẽ bị phạt tiền theo quy định (Điều 8, Nghị định 98/2020/NĐ-CP). Như vậy, dù chỉ buôn bán 1 bao thuốc lá điếu nhập lậu, người bán đã có khả năng bị xử phạt tới 3 triệu đồng.
