Tiết kiệm điện là vấn đề được quan tâm nhiều nhất những ngày qua. Nắm được tâm lý đó, gần đây trên mạng xã hội đã ngang nhiên rao bán các thiết bị tiết kiệm điện. Tuy nhiên, đây chỉ là chiêu trò để móc túi người tiêu dùng.
“Ma trận” thiết bị tiết kiệm điện
Chẳng khó khăn gì để sở hữu một thiết bị tiết kiệm điện khi người mua vào các trang web rao bán thiết bị tiết kiệm như khuyenmai…com, sanphamch…info. Sau đó, người mua để lại thông tin như số điện thoại, tên tuổi và địa chỉ, vài phút sau sẽ có nhân viên bán hàng liên lạc lại.
Đa số các thiết bị này đều được quảng cáo với những lời lẽ có cánh như: “thiết bị tiết kiệm điện, giảm điện tiêu thụ đến 40% hóa đơn tiền điện; Bảo hành uy ín 1 đổi 1. Bảo hành đổi mới 24 tháng; Cam kết nếu không giảm tiền điện sau 1 tháng sử dụng, hoàn tiền sử dụng nếu không hiệu quả…”.
Trong vai là người có nhu cầu mua thiết bị tiết kiệm điện, phóng viên đã để lại số điện thoại trên 1 trang web và rất nhanh chóng nhận được cuộc gọi tư vấn của người bán hàng và không quên khẳng định nếu đặt hàng thì chỉ khoảng 3 ngày sau sẽ nhận được. Khách có thể chuyển khoản trước một phần hoặc nhận hàng rồi trả tiền.
Tiếp tục tìm một trang mạng xã hội rao báo thiết bị tiết kiệm điện, chúng tôi ngỏ ý muốn mua số lượng lớn để mở đại lý bán và gặp giao dịch trực tiếp tại công ty. Nhân viên bán hàng cho hay, báo số lượng sẽ giao hàng trực tiếp chứ không gặp tại công ty.
“Giá chuẩn bên em bán là 850.000 đồng, nếu mua số lượng lớn sẽ giảm giá còn 530.000 đồng cho một thiết bị. Đây là sản phẩm được công ty phân phối độc quyền, chứ không có đại lý bán lẻ trên thị trường” – nhân viên cho hay.
Theo chị Nguyễn Ngọc Hân, chủ Siêu thị mini chuyên điện tử điện lạnh ở khu chợ Hà Đông (Hà Nội) thì những mặt hàng này đa phần chỉ bán online nên khách hàng rất khó kiểm tra được hàng hoá trước khi mua. Hơn nữa, ngay sau khi nhận hàng, đi kèm sản phẩm là một tờ giấy giới thiệu bằng tiếng nước ngoài, không có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt. Và hơn hết, thiết bị này không có tính năng tiết kiệm điện như quảng cáo.
Tin vào quảng cáo, ông Nguyễn Quang Hoà đã bỏ ra hơn 500.000 đồng để mua một thiết bị. Ông Hoà cho biết, theo hướng dẫn sử dụng, chỉ cần cắm thiết bị này vào nguồn điện là lượng điện tiêu thụ sẽ giảm 30 - 40% nhưng thực tế lại làm ông rất thất vọng. Ông Hoà chia sẻ: “Tháng đầu tưởng tiết kiệm điện, tháng thứ hai tiêu thụ điện năng còn nhiều hơn. Tôi gọi lại cho nơi bán hàng thì người ta vẫn cứ bảo đó là thiết bị tiết kiệm điện”.
Theo quan sát của phóng viên, các trang web, mạng xã hội đăng tải những lời quảng cáo, hình ảnh hết sức hấp dẫn. Không những vậy họ còn làm cả những clip để chứng minh thiết bị đó tiết kiệm điện là có thật.
Thậm chí nhiều người bán còn “vẽ” hẳn ra một viện nghiên cứu, trung tâm nghiên cứu thiết bị điện… họ cho rằng, sản phẩm tiết kiệm điện này là thành quả của rất nhiều các kỹ sư, và mất rất nhiều thời gian. Chính vì những lời quảng cáo “có cánh” mà các trang bán sản phẩm này thu hút được rất nhiều lượt “like”, theo dõi và rất nhiều comment đặt hàng.
Quảng cáo là vậy, nhưng hiệu quả của thiết bị này không những không tiết kiệm điện mà thậm chí còn tăng thêm điện năng và chỉ là chiêu trò quảng cáo để đánh lừa người tiêu dùng. Trước tình trạng này, Cục QLTT thành phố Hà Nội vừa có công văn hỏa tốc, gửi Đội trưởng các Đội QLTT nhanh chóng xác minh, kiểm tra xử lý hành vi vi phạm trong kinh doanh, lưu thông hàng hóa thiết bị điện.
Chỉ là cạm bẫy
Vì những lời quảng cáo quá hấp dẫn, nhiều người đã “mắc bẫy” bỏ tiền mua 1 thiết bị về sử dụng nhưng tác dụng không như mong muốn.
Anh Phan Văn Chinh (Thanh Xuân, Hà Nội) bức xúc: “Từ khi đợt nắng nóng đỉnh điểm xuất hiện, tôi có nghe một số người thân nói chuyện về thiết bị tiết kiệm điện. Sau đó tôi đã lên mạng mua một thiết bị về dùng thử, họ nói giá chỉ 400.00 đồng nhưng lại tiết kiệm tới 40% tiền điện. Dù có phần nghi ngờ nhưng tôi vẫn quyết định mua về để dùng. Sau khi cắm thử vào ổ điện, sau 1 tiếng tôi thấy đồng hồ công tơ điện vẫn quay đủ số vòng như mọi khi”.
Sau khi biết mình bị lừa, anh Chinh đã tháo tung hết thiết bị này xem bên trong có những thứ gì. Theo như anh Chinh, thiết bị được quảng cáo “tiết kiệm điện” giá rẻ chỉ là một bảng mạch đơn giản. Khi cắm điện, đèn báo sáng lên. Khi mang đi hỏi nhân viên kỹ thuật điện quản lý khu vực nhà mình, anh Chinh được nhân viên này cho biết, các mạch điện này chỉ có tác dụng thắp sáng đèn LED bên trong.
Theo tiết lộ của anh Nguyễn Văn Tân (Hoài Đức, Hà Nội), người chuyên buôn bán các thiết bị điện thì mặt hàng này đều được sản xuất từ Trung Quốc, chủ yếu được các con buôn nhập từ đường tiểu ngạch.
“Chắc chắn sẽ không được kiểm tra về chất lượng. Tôi cũng không biết nó có tác dụng gì nữa, thấy họ bảo bán được thì bán thôi. Thực tế mặt hàng này trước tôi cũng từng buôn, giá gốc chỉ khoảng vài chục nghìn thôi, về bán 300- 500 nghìn đồng. Sau này thấy bán được, rất nhiều người đã nhập về sau đó làm một fanpage, thậm chí thiết kế cả 1 trang web để bán. Những ngày đầu, mặt hàng này bán rất chạy, có ngày tôi bán được cả trăm cái… Rồi sau khoảng 5 tháng nhận được nhiều phản hồi không tốt từ khách, trang bán hàng cũng dần thưa khách nên tôi đã chán và chuyển sang mua bán, kinh doanh mặt hàng khác” – Anh Tân chia sẻ.
Trước rất nhiều phản ánh của người dân về thiết bị tiết kiệm điện bán tràn lan, ông Trịnh Quốc Vũ – Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công Thương) cho biết, trong thời gian vừa qua, các chuyên gia kỹ thuật đã nhiều lần cảnh báo về những loại "thiết bị siêu tiết kiệm điện" được quảng cáo trên mạng có khả năng giảm từ 30% đến 40% lượng điện tiêu thụ.
Kiểm chứng thực tế cho thấy hoàn toàn không thể giảm điện năng tiêu thụ ở mức lớn như vậy. Các thiết bị trên hoàn toàn không được Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương hoặc đơn vị chuyên ngành về tiết kiệm năng lượng có uy tín trên thị trường chứng nhận về hiệu quả tiết kiệm điện như quảng cáo.
“Các thiết bị này không những không làm giảm điện năng tiêu thụ, mà còn tốn thêm tiền điện và tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ" - ông Trịnh Quốc Vũ khẳng định.
Đồng quan điểm, TS Trần Văn Thịnh, nguyên Trưởng Bộ môn Thiết bị điện, ĐH Bách Khoa Hà Nội cho biết, về mặt kỹ thuật, tất cả các thiết bị điện khi cắm vào nguồn điện và hoạt động đều tiêu thụ một lượng điện năng nhất định.
Các thiết bị đấu vào mạch điện phía sau công tơ chỉ có thể cải thiện một phần hệ số công suất của thiết bị điện, làm giảm tổn thất điện năng của dây dẫn và giảm một phần hao phí.
Tuy nhiên, không thể có thiết bị nào đấu nối sau công tơ làm giảm tới 30-40% lượng điện năng tiêu thụ như quảng cáo. Có thể nói đây chỉ là chiêu trò lừa đảo khách hàng, lợi dụng tâm lý muốn tiết kiệm chi tiêu của người tiêu dùng.
Đặc biệt, những thiết bị trôi nổi được quảng cáo này có thể làm hỏng thiết bị điện trong gia đình do làm cho dòng điện không ổn định. Trường hợp nếu có loại thiết bị có tác dụng can thiệp trực tiếp vào hoạt động công tơ điện làm cho công tơ điện chạy chậm lại, thì cũng có nghĩa là người sử dụng thiết bị này đang thực hiện hành vi ăn cắp điện, như vậy đã vi phạm quy định sử dụng điện và sẽ bị truy thu tiền điện, thậm chí có thể bị xử lý hình sự theo quy định của pháp luật.
"Các thiết bị này sử dụng các tụ bù (loại tụ này dễ bị phồng rộp, chập mạch gây cháy nổ), ngoài ra có nhiều thiết bị chỉ là một bo mạch gồm các điện trở và tụ bù lắp lại với nhau với mục đích làm sáng đèn led khi chúng ta cắm vào nguồn điện. Do đó, không những không làm giảm điện năng tiêu thụ mà các thiết bị này còn tốn thêm tiền điện và tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ" - TS Thịnh cho hay.
