Tân Hóa là một xã thuộc huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình. Từ lâu, nơi đây được biết đến là một địa danh có phong cảnh sơn thủy hữu tình, với những dãy núi đá vôi trùng trùng điệp điệp ôm lấy thung lũng bao la cùng những cánh đồng cỏ bất tận.
Xẻ ngang giữa thung lũng là con sông Rào Nan hiền hòa, xanh màu ngọc bích bồi đắp phù sa cho những cánh đồng hai bên bờ sông mỗi độ mưa về.
Làng Tân Hóa chụp từ trên cao. Ảnh: Oxalis Adventure
Tân Hóa còn nổi tiếng với Hệ thống hang động Tú Làn xinh đẹp, nơi được chọn làm bối cảnh cho những bộ phim nổi tiếng trong nước cũng như quốc tế như: phim “Người Bất tử” của đạo diễn Victor Vũ, phim “Truyền thuyết về Quán Tiên” của đạo diễn Đinh Tuấn Vũ và phim “Kong - Đảo Đầu lâu” của đạo diễn Jordan Vogt-Roberts.
Sau khi bộ phim kết thúc, chính nhà sản xuất Alex Garcia đã phải thú nhận: “Được quay phim tại đất nước Việt Nam với những cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp là một đặc ân lớn lao đối với đoàn làm phim chúng tôi”.
Từ năm 2011, Công ty Chua me đất (Oxalis) đã triển khai tour du lịch Tú Làn và đưa khu vực này trở thành một điểm đến về du lịch trên thế giới. Tuy nhiên doanh nghiệp mới chỉ dừng lại ở khai thác hang động bên sâu trong rừng, còn khu vực dân cư sinh sống vẫn chủ yếu làm nông nghiệp, cuộc sống còn nhiều khó khăn.
Dấu ấn đầu tiên đưa hình ảnh làng Tân Hóa được biết đến rộng rãi hơn là việc Oxalis khai trương khu nghỉ dưỡng Tú Làn Lodge cuối năm 2022 tại đây.
Khu nghỉ dưỡng xinh đẹp nằm dọc theo triền núi, mặt trước hướng ra cánh đồng cỏ rộng lớn. Tú Làn Lodge được thiết kế kết hợp giữa sự sang trọng, hiện đại đồng thời có sự hài hòa với thiên nhiên.
Tú Làn Lodge
Điểm đặc biệt, đây là mô hình lưu trú thích ứng với thời tiết, được đặt trên địa thế cao để chống lại những trận ngập lụt thường xảy ra vào khoảng tháng 10 -11 hàng năm.
Tú Làn Lodge
Mùa mưa, nước sông đổ ào ạt từ vùng thượng nguồn chảy về xã Tân Hoá. Lối thoát nước duy nhất chính là những hang động ở cuối thung lũng, tuy nhiên những lối thoát này không đủ lớn để lượng nước lũ ồ ạt có thể thoát ra một cách nhanh chóng.
Vì vậy, vào khoảng thời gian từ giữa tháng 9 đến giữa tháng 11 hàng năm khi khu vực hứng những trận mưa lớn thì thỉnh thoảng sẽ xuất hiện những trận lũ lớn gây ngập sâu cho những ngôi làng ven sông Rào Nan.
Đỉnh điểm, trận lũ lịch sử năm 2010 với mức nước dâng cao 12m đã nhấn chìm hầu hết các ngôi nhà ở Tân Hoá, người dân phải sơ tán lên các hang đá và vách núi để trú ẩn chờ nước rút. Biệt danh "vùng rốn lũ" của Tân Hóa ra đời từ đó.
Sau đó, từ năm 2011 người dân xã Tân Hoá đã có sáng kiến làm bè phao để “sống chung với lũ.” Bè phao được làm trên khoảng 20 đến 30 chiếc thùng phuy rỗng kết lại tùy vào từng nhà làm bè lớn hay nhỏ, khi nước dâng cao, nhờ các thùng phi rỗng này mà bè nổi theo nước.
Bè nổi được cải tiền dần dần trở thành mô hình nhà nổi, có mái, vách che mưa nắng vì ở đây nước dâng không chảy xiết nên nhà được cố định thông qua 4 cọc định vị ở 4 gốc nhà và cả gia đình sống trong nhà nổi sinh hoạt bình thường trong mùa ngập lụt.
Hiện nay, vào bên trong làng Tân Hóa, bên cạnh nhà chính, mỗi nhà dân đều có 1 nhà nổi chống lũ, tùy theo điều kiện kinh tế mà kích thước to nhỏ khác nhau.
Bên trong làng Tân Hóa, nhà dân nào cũng có một nhà nổi chống lũ bên cạnh
Từ tháng 11 năm ngoái, Công ty Chua me đất (Oxalis) đã phối hợp với Sở Du lịch Tỉnh Quảng Bình và chính quyền địa phương xây dựng đề án phát triển làng Tân Hóa thành làng du lịch cộng đồng do người dân tự vận hành, với các mô hình homestay, nhà hàng ẩm thực phục vụ các món ăn địa phương và các tour du lịch tham quan nét đẹp văn hóa của cộng đồng người Nguồn.
Các chủ homestay sẽ được đào tạo về quy cách phục vụ và chăm sóc khách du lịch khi đến sử dụng dịch vụ ăn uống và lưu trú qua đêm tại đây.
Hiện nay, bên trong làng có 10 homestay đang hoạt động theo mô hình trên. Điểm "độc nhất vô nhị" là các homestay ở đây được thiết kế dạng mô hình nhà nổi chống lũ, bên trong bố trí nội thất tiện nghi cho du khách.
Thêm vào đó, vì cả xóm làng được bao bọc xung quanh là núi nên gần như homestay nào cũng có view núi.
Những homestay nằm ngay cạnh nhà dân với thiết kế là nhà nổi chống lũ
Nội thất bên trong 1 căn nhà nổi
Ngoài ra, du khách đến đây còn có thể trải nghiệm ăn tối tại nhà người dân với thực đơn gồm những món truyền thống của địa phương kết hợp cùng những món hiện đại, đồng thời trò chuyện trực tiếp tìm hiểu về cuộc sống, văn hóa của những người dân ở đây.
Bữa tối ở nhà dân làng Tân Hóa
Một dịch vụ du lịch khác mới được Công ty Oxalis đưa vào khai thác để làm phong phú thêm trải nghiệm cho khách du lịch đến Tân Hóa là tour đi xe mô tô địa hình vào rừng lim. Trong chuyến phiêu lưu vào khu rừng lim trăm tuổi này, du khách sẽ tự lái xe mô tô địa hình xuyên rừng dưới những tán cây, những con dốc và băng qua suối.
Giải thưởng "Làng du lịch tốt nhất thế giới" là một sáng kiến toàn cầu nhằm mục đích nêu bật những ngôi làng nơi du lịch bảo tồn và phát huy các giá trị, sản phẩm và lối sống dựa vào cộng đồng và nông thôn, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới và tính bền vững.
Sáng kiến này được triển khai vào năm 2021 như một phần của Chương trình Du lịch vì Phát triển Nông thôn của UNWTO, nhằm tìm cách biến du lịch trở thành động lực cho sự phát triển và phúc lợi nông thôn.
Tính đến năm 2022, có hơn 70 ngôi làng từ gần 40 quốc gia đã được UNWTO công nhận là Làng du lịch tốt nhất. Những ngôi làng này là ví dụ về các điểm đến du lịch nông thôn mang lại trải nghiệm chân thực và đa dạng cho du khách, đồng thời tạo cơ hội và lợi ích cho người dân địa phương và môi trường.
