Cầu được xây dựng từ cuối thế kỷ thứ 15, thiết kế theo kiểu kiến trúc “Thượng gia hạ kiều” (trên là nhà, dưới là cầu), đã trải qua 2 đợt trùng tu lớn nhất vào các năm 1922 và 2011 nhưng cầu vẫn giữ được phong cách kiến trúc ban đầu.
Cầu ngói chợ Lương có kiến trúc cong như hình rồng. Mùa hè, hoa phượng nở đỏ thắm, tô điểm thêm vẻ đẹp cây cầu.
Không chỉ mang trong mình những giá trị văn hóa tinh thần truyền thống, cầu Ngói chùa Lương còn được biết tới như một cái nôi của cách mạng trong thời kỳ kháng chiến của quân dân Nam Định.
Trải qua hơn 500 năm, cầu Ngói chùa Lương vẫn vẹn nguyên vẻ đẹp cổ kính, mộc mạc mà cuốn hút mọi du khách mỗi khi ghé qua vùng đất ven biển này. Cầu được xây trên 18 cột đá vuông, xếp thành 6 hàng đỡ 9 gian cầu. Những khối đá xếp với tảng gỗ nhìn chênh vênh nhưng thật ra rất chắc chắn nhờ vào sự tính toán chi tiết của người xưa.
Lòng cầu rộng 2m gồm nhiều thanh gỗ lim trên hàng dầm uốn cong. Sàn cầu có nhiều thanh gỗ ngắn hơn được vuốt tròn cạnh tạo thành những điểm gờ nổi để khách bộ hành lên xuống đỡ bị trượt chân.
Hai bên lòng cầu là hai dãy hành lang và cũng uốn cong theo thành cầu.
Trong thời tiết nắng nóng, cầu ngói chợ Lương là điểm dừng chân, nghỉ ngơi lý tưởng của nhiều người dân qua đây, ngắm cảnh sông nước trong những buổi trưa hè.
Cuốn thư trước cầu đề 4 chữ “Quần Phương xã kiều” (cầu xã Quần Phương). Mỗi đầu cầu đều có 4 con nghê chầu, dáng vẻ vừa thân thuộc vừa lộ vẻ uy nghiêm. Ý nghĩa đặt 4 con nghê ở đây được câu ca dân gian hé mở: “Bốn con nghê đực chầu về tổ tông”.
Lễ hội chùa Lương vào giữa tháng Ba âm lịch hàng năm luôn thu hút rất đông du khách thập phương. Cầu Ngói là địa điểm lý tưởng nhất để ngắm toàn cảnh đoàn rước lễ nên thường rất đông người. (Ảnh tư liệu)
Để giảm tải, tránh cho cây cầu ngói bị hư hại, địa phương đã xây dựng 1 cầu đá ngay bên cạnh để các phương tiện giao thông đi lại.
Bên cạnh vẻ đẹp kiến trúc, cầu ngói chợ Lương còn gây được ấn tượng bởi những mảng chạm khắc trang trí.
Với những giá trị độc đáo về kiến trúc nghệ thuật, cầu ngói chợ Lương đã được nhà nước công nhận là Di tích lịch sử, văn hóa quốc gia năm 1990.
Cầu vừa là công trình giao thông, vừa là công trình văn hóa cộng đồng của làng xã, nơi dân làng dừng chân nghỉ ngơi, trò chuyện mỗi khi đi chợ, đi lễ chùa, hoặc đi làm đồng về.
Ông Đức Hoan (60 tuổi, nhà gần cầu Ngói) cho biết: “Cây cầu này có từ rất lâu rồi, là niềm tự hào của người dân xã Hải Anh chúng tôi. Mỗi khi nhắc đến cầu Ngói là tôi lại nghĩ về tuổi thơ của mình, cứ trưa hè nắng nóng là ra đây ngủ. Mái che, trụ cầu, lan can đều làm bằng gỗ, cầu bắc trên dòng sông thoáng đãng nên gió rất mát. Đến tận bây giờ, cây cầu vẫn là điểm dừng chân lý tưởng của nhiều người khi đi qua đây”.
